Dziecko i praca. Perspektywa kobiety i mężczyzny

Dział: kariera - pracaikariera.pl

W świetle badań zrealizowanych na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich w ramach projektu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn” największy wpływ na założenie rodziny, a także jej późniejszy kształt, mają czynniki zewnętrzne związane z funkcjonowaniem rynku pracy i sytuacją ekonomiczną gospodarstw domowych.

Kobiety postrzegają kwestie pracy i rodziny inaczej, niż mężczyźni.

29% respondentów biorących udział w badaniu na potrzeby projektu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn” planuje posiadanie potomstwa w najbliższej przyszłości. Połowa odrzuca plany rodzicielskie, z czego ponad 30% - zdecydowanie. Częściej kategoryczne odrzucanie rodzicielstwa deklarowały kobiety. Przyczyny tego stanu rzeczy należy upatrywać w niestabilności kobiet na rynku pracy – ta natomiast ma swoje źródła między innymi w stereotypowym postrzeganiu ról kobiet i mężczyzn zarówno przez pracodawców, jak i pracobiorców.

Dziecko i praca: perspektywa kobiety
Główne problemy w obszarze łączenia życia zawodowego i posiadania dziecka to w oczach kobiet ewentualna potrzeba rezygnacji z pracy, obawy o dalszy rozwój kariery zawodowej, a często także brak możliwości zapewnienia dziecku właściwej opieki w czasie pracy. – twierdzi Andrzej Tucholski, psycholog pracy.

Kobiety najczęściej patrzą na kwestię łączenia macierzyństwa i kariery zawodowej przez pryzmat niestabilnej sytuacji na rynku pracy. Wizerunek kobiety na rynku pracy zdeterminowany jest przez pełnioną przez nią rolę matki oraz żony. Ten stereotyp obniża jej potencjalną wydajność w oczach pracodawcy. W efekcie, wbrew deklaracjom pracodawców, kobieta staje się pracownikiem „obarczonym ryzykiem”, przez co inwestowanie w nią może się wydawać ryzykowne – wszystko to znajduje swoje odbicie w segregacji na poziomie rekrutacji, ale też w rzadszych awansach pracowników płci żeńskiej. Stereotyp związany z płcią ma znaczenie już na etapie procesu rekrutacji, o czym może świadczyć niedopuszczalna praktyka zadawania kobietom podczas rozmowy kwalifikacyjnej pytań dotyczących planów prokreacyjnych. O sile stereotypu związanego z płcią może świadczyć struktura zatrudnienia w porównaniu z danymi dotyczącymi wykształcenia kobiet i mężczyzn. Analiza struktury wykształcenia według płci wskazuje, że kobiety są lepiej wykształconą grupą, choć nie jest to sprzężone ze strukturą zawodów i wynagrodzeń .

W świetle badań przeprowadzonych przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich w ramach projektu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn” ponad 60% zarówno pracodawców jak i pracowników sądzi, że w ich firmach nie ma różnic jeżeli chodzi o częstość awansów kobiet i mężczyzn .Jednak pytani o to, co może być przyczyną rzadszych awansów kobiet przyznają, że stoi za tym przypisywana im rola żony i matki, a co za tym idzie - większe zaangażowanie w życie rodzinne, częstsze korzystanie ze zwolnień, mniejsza dyspozycyjność i mobilność. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym poczucie braku stabilności kobiety jest to, że korzystając z urlopu macierzyńskiego, a jeśli zachodzi potrzeba – także wychowawczego, ma ona bardzo długą przerwę w pracy, połączoną często z utratą kontaktu z zawodem i wygaśnięciem kwalifikacji.

Dziecko i praca: perspektywa mężczyzny
Świadomość niestabilnej sytuacji na rynku pracy oraz potrzeba zapewnienia dziecku stałej opieki bez udziału osób trzecich sprawiają, że również dla mężczyzn godzenie ról zawodowych i rodzinnych nie jest proste i oczywiste.

Najważniejszy czynnik, determinujący męskie postawy wobec godzenia życia zawodowego i rodzinnego to świadomość, że na barkach mężczyzny może spocząć cały ciężar zapewnienia bytu rodzinie przy ograniczonym wkładzie finansowym matki, obciążonej obowiązkami związanymi z dzieckiem. – wyjaśnia Andrzej Tucholski. Jednak według niego czynnik ekonomiczny nie jest jedynym, który kreuje postawy wobec godzenia ról zawodowych i rodzinnych. Można mówić o pewnej luce w systemie wartości rodzinnych. Istotne jest tworzenie przyjaznego rodzinie klimatu, z dużym naciskiem na ważną rolę ojca oraz konieczność współpracy między partnerami. Brak takiej współpracy owocuje nadmiernym obciążeniem kobiety obowiązkami domowymi, a dla mężczyzny oznacza szereg wyrzeczeń na gruncie rodzinnym z uwagi na większe zaangażowanie w pracę. Warto przypominać kobietom i mężczyznom, że mężczyzna nie wspiera kobiety w jej obowiązkach, lecz je z nią zwyczajnie współdzieli.

Kobiety i mężczyźni zgodnie wskazują na brak wsparcia w godzeniu ról
Tak kobiety jak i mężczyźni uczestniczący w badaniach w ramach projektu „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn” podkreślali, że głównym problemem w obszarze godzenia ról rodzinnych i zawodowych jest niewystarczająca ilość placówek opiekuńczych, zbyt wysokie opłaty za przedszkola i żłobki. Prywatna opieka dla dziecka przekracza materialne możliwości większości rodzin.

Można się spodziewać, że istotne zmiany spowoduje przyjęta w tym roku tzw. ustawa żłobkowa, która przewiduje różne formy opieki nad najmłodszymi dziećmi do lat 3: żłobek, klub dziecięcy, opiekun dzienny oraz niania. Istotną nowością jest także możliwość wliczania przez pracodawcę do kosztów uzyskania przychodów wszystkich wydatków poniesionych na stworzenie i funkcjonowanie żłobka przy zakładzie pracy.

ostatnia zmiana: 2011-04-06